Door Ron van Gijzel – specialist aansprakelijkheid

Werd er in het verleden misschien één of twee dagen in de week vanuit huis gewerkt, op dit moment is thuiswerken voor veel werknemers meer een gewoonte dan een uitzondering. Door de maatregelen inzake het Coronavirus zit er vaak niets anders op dan de hele week vanuit huis te werken. De thuiswerkplek is de nieuwe kantoortuin geworden. In deze situatie wordt er veel flexibiliteit van de werknemers verwacht. Maar hoe zit het precies met thuiswerken en de werkgeversaansprakelijkheid?

Zorgplicht van een werkgever

Op grond van artikel 7:658 BW is een werkgever verantwoordelijk voor een veilige werkplek voor zijn werknemers. Dit wordt ook wel de zorgplicht van de werkgever genoemd. In principe is er sprake van werkgeversaansprakelijkheid indien de werkgever niet heeft voldaan aan zijn zorgplicht. Zorgplicht bestaat onder andere uit het geven van aanwijzingen en het nemen van maatregelen.

Op kantoor kan de werkgever hier invloed op uitoefenen door bijvoorbeeld het toepassen van de publiekrechtelijke verplichtingen op grond van de Arboregels. Zo kan bijvoorbeeld een kwalitatieve bureaustoel en een goed afgesteld bureau worden aangeboden aan de werknemer. Deze Arboregels gelden als minimum waaraan, in het kader van de civielrechtelijke zorgplicht, moet worden voldaan.

Maar hoe zit dit in de situatie waarin men voornamelijk vanuit huis werkt? De invloed van de werkgever is er dan niet of in beperkte mate. In die situatie is de werkgever aansprakelijk voor schade opgelopen tijdens werktijd, tenzij deze aantoont dat de werkplek wel veilig was. Dit is een zware bewijslast. Ook al heeft de werkgever aan alle eisen vanuit de zorgplicht voldaan, dan nog kan de werkgever op zijn werkgeversaansprakelijkheid worden aangesproken. Van een werkgever wordt volgens artikel 7:611 BW óók verwacht dat deze goed werkgeverschap laat zien.

Schade tijdens thuiswerken

Gezien de zware zorgplicht kan een werkgever aansprakelijk worden gehouden voor een werknemer die thuis werkt. Denk aan een werknemer die teveel uren achter elkaar werkt of te weinig pauze neemt en daardoor RSI oploopt. Zo was de uitspraak van het hof Amsterdam (7 september 2006).

Daarnaast kent een thuiswerksituatie andere risico’s dan op kantoor die letselschade kunnen veroorzaken. Denk aan rondslingerend speelgoed, een gladde vloer of een loshangende kabel. Een val is dan gauw gemaakt. Ook even thee zetten en branden aan het hete water is geen ondenkbaar scenario.

Het is voor de werkgever vaak niet mogelijk om maatregelen te treffen ter voorkoming van dergelijke ongevallen. Het bedrijf kan daarvoor dan ook niet aansprakelijk worden gesteld. Vaak zal het bij de vraag naar de aansprakelijkheid van een werkgever gaan om hoe de werkplek is ingericht en welke voorzieningen voorhanden zijn. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het goed wegwerken van losse kabels, voldoende licht en een ergonomische stoel. De werkgever dient voldoende veiligheidsinstructies te geven en is tevens verplicht controle te houden op naleving hiervan. Van een werkgever kan uiteraard niet verwacht worden dat de werkplek door hem volledig geïnspecteerd wordt; er gelden lagere eisen aan een thuiswerkplek dan aan een plek op kantoor. Zo hoeft er bijvoorbeeld geen nooduitgang aanwezig te zijn.

Mocht er een ongeval plaatsvinden, dan dient dit te gebeuren terwijl men aan het werk is. Wanneer er op de overloop een werkplek is gecreëerd, de werknemer opstaat en van de trap valt, dan is dat gerelateerd aan de directe werkplek. Maar het is de vraag in hoeverre de werkgever zeggenschap had over de inrichting van de werkomgeving en aansprakelijk zal zijn. Echter wanneer men in de pauze tijdens een huishoudelijke activiteit een val maakt waaruit letsel ontstaat, dan zal dit niet als een arbeidsongeval worden gezien waarvoor de werkgever aansprakelijk kan zijn.

Dit zijn de mogelijkheden van een werkgever om aan haar inspanningsverplichting te voldoen, om zo binnen haar mogelijkheden een zo veilig mogelijke werkomgeving te vormen bij thuis werken;

• Zorg voor goede instructies aan medewerkers.
• Informeer hen over hoe een verantwoordelijke thuiswerkplek er uit ziet en hoe daarvoor gezorgd kan worden.
• Wanneer het mogelijk is, stel materialen ter beschikking.
  Het gebruik daarvan kan niet verplicht worden gesteld. Maar door het aan te bieden geeft de werkgever aan dat hij aan zijn zorgplicht wil voldoen.
• Wijs medewerkers op de noodzaak tijdig te bewegen. De medewerker kan bijvoorbeeld elk uur een paar minuten gaan wandelen.
• Op het moment dat thuiswerken niet op een verantwoorde wijze kan, dan dient de werkgever dat te verbieden.

Maar wat  gebeurt er als ondanks alle inspanningen een bedrijf toch aansprakelijk blijkt?

Op dat moment is een overleg met Klap verzekeringsmakelaar geconstrueerde bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering een goed vangnet om de continuïteit van het bedrijf te waarborgen.